Çarşamba Söyleşileri: Jale Karabekir – Feminist Oyunlar Üzerine

JALE KARABEKİR
1975’te İstanbul’da doğdu. İstanbul Üniversitesi Dramaturji ve Tiyatro Eleştirmenliği Bölümü’nde (1999) lisans ve Boğaziçi Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nde (2004) yüksek lisans eğitimini tamamladı. 2002-2006 yılları arasında Boğaziçi Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nde araştırma görevlisi olarak çalıştı. 2008-2020 yılları arasında Işık Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Bölümü’nde yarı zamanlı öğretim görevlisi olarak “Tiyatronun Kültürel Kökenleri” ve “Metin Analizi” derslerini verdi. 2020-2024 yılları arasında Kadir Has Üniversitesi İletişim Fakültesi’nde yürütülen “Ulusal Abjeksiyonu Sahnelemek” başlıklı araştırma projesinde idari görev üstlendi.

Kadınlarla tiyatro çalışmalarına 1996’da Gazi Mahallesi’nde başladı. 1998-2002 yılları arasında Okmeydanı Toplum Merkezi’nde kadınlarla tiyatro, Ezilenlerin Tiyatrosu ve yaratıcı yazma çalışmaları yaptı. Ezilenlerin Tiyatrosu kolaylaştırıcısı ve jokeri olan Karabekir, 2008’de kurulan Ezilenlerin Tiyatrosu Merkezi-Türkiye’nin kurucu üyesidir. Ezilenlerin Tiyatrosu atölye çalışmalarını, kadınlarla, gençlerle, öğrencilerle, karma gruplarla, aktivistlerle ve meslek gruplarıyla yurt içinde ve yurt dışında birçok farklı temada sürdürmektedir. Ayrıca 2015’te Hindistan’da kurulan Jana Sanskriti Uluslararası Ezilenlerin Tiyatrosu Araştırma Enstitüsü’nün yönetim ekibinde yer almaktadır.

Jale Karabekir, kurulduğu 2000 yılından bu yana feminist tiyatro topluluğu Tiyatro Boyalı Kuş’un genel sanat yönetmenliğini yürütmektedir. Magdalena Projesi-Çağdaş Tiyatroda Kadın Ağı (Magdalena Project-Network of Women in Contemporary Theatre) ve Uluslararası Ezilenlerin Tiyatrosu Örgütü (International Theatre of the Oppressed Organization) üyesi olan Tiyatro Boyalı Kuş, Nora/Nurê adlı oyunlarıyla 2009 Uluslararası Ibsen Ödülleri’ni (Ibsen Awards) kazanmıştır. Jale Karabekir ayrıca 2014’te feminist tiyatro çalışmalarından dolayı Direklerarası Özel Jüri Ödülü’ne ve 2025’te 10. Anadolu Ödülleri Kültürlerarası Tiyatro Platformu Özel Ödülü’ne layık görülmüştür. Tiyatro Boyalı Kuş, alternatif feminist oyun yapımlarının ve düzenledikleri atölyelerin yanı sıra, gönüllü katılımcılarıyla, Feminist Dramaturjiyle Okuma Tiyatrosu etkinliklerini de gerçekleştirmektedir.

Toplumsal cinsiyet ve performans konularında çeşitli dergi ve gazetelerde yayınlanmış yazıları, ulusal ve uluslararası konferanslarda sunulmuş bildirileri bulunan Karabekir’in Türkiye’de Kadınlarla Ezilenlerin Tiyatrosu: Feminist Bir Metodolojiye Doğru başlıklı kitabı Agora Kitaplığı’nca 2015’te yayınlanmıştır. Feride Eralp’la birlikte Türkçeleştirdiği Henrik Ibsen’in Bir Bebek Evi (Nora) ile yayına hazırladığı Şahabettin Süleyman’ın Çıkmaz Sokak ve August Strindberg’in Matmazel Julie adlı kitapları da Agora Kitaplığı yayınları arasında yer almaktadır. Jale Karabekir’in 2010’dan bu yana yazdığı feminist oyun metinleri, Agora Kitaplığı’nca iki cilt halinde yayınlanmaktadır.